Pani Monika Samuel w sposób bardzo ciekawy i poruszający przedstawiła losy Wiktorii i Józefa Ulmów z Markowej na Podkarpaciu. Ulmowie przyjęli do swojego domu osiem osób pochodzenia żydowskiego i z największym poświęceniem przez półtora roku dawali im schronienie, mając świadomość, że za pomoc Żydom groziła śmierć.
Tuż przed świtem 24 marca 1944 r. do Markowej przyjechali z Łańcuta niemieccy żandarmi wraz z granatową policją. Na poddaszu znaleźli ukrywane osoby. Rozległy się strzały. W ciągu kilkunastu minut z rąk żandarmów zginęli wszyscy członkowie rodziny: Józef Ulma, jego żona Wiktoria będąca w zaawansowanej ciąży, ich sześcioro dzieci oraz wszyscy ukrywający się Żydzi.
13 września 1995 r. Instytut Yad Vashem w Jerozolimie uhonorował pośmiertnie Józefa i Wiktorię Ulmów tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.
W 2016 r. w Markowej otwarto muzeum ich imienia, które poświęcone jest wszystkim Polakom ratującym Żydów w czasie Zagłady.
Od 2018 r. w rocznicę tragicznych wydarzeń w Markowej – 24 marca – decyzją Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, obchodzony jest Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką.
Beatyfikacja Józefa i Wiktorii Ulmów oraz ich siedmiorga dzieci odbędzie się 10 września 2023r. w Markowej, w miejscu ich męczeńskiej śmierci.
Pani Monika Samuel podkreśliła także poświęcenie mieszkańców naszej okolicy, którzy ratowali Żydów od zagłady.
Spotkanie stało się niezwykle pouczającą i poruszającą lekcją historii.
Składamy serdeczne podziękowanie Pani Monice Samuel za przekazaną wiedzę na temat Rodziny Ulmów oraz mieszkańców naszej okolicy, którzy ratowali swych rodaków narodowości żydowskiej.
Dziękujemy za wielokrotnie wypowiedziane słowa: „Najważniejszy jest drugi człowiek!”.
Spotkanie z p. monika Samuel zostało zorganizowane w ramach realizacji Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa 2.0. na lata 2021-2025.
Anna Kryczka, Agnieszka Winnicka
